Nederland

Stichting Coolvalley

Jeroen Koolbergen

San Fu Maltha

Mardou Jacobs

Culturele ANBI-stichting die media-producenten (speelfilm, documentaire, tv, bladen) en subsidiegevers bij elkaar brengt.
Werkt met overheidsfondsen, private fondsen en particuliere donateurs. Geïnteresseerd in interessante culturele projecten.

We mikken op een wereldpremière tijdens het International Film Festival Rotterdam - IFFR 2027

of anders:

International Documentary Festival Amsterdam - IFFR 2027

Om te achterhalen waarom mijn vader is blijven zwijgen over de tijd dat hij op Kali Jompo de leiding had, maak ik een film over deze plantage.

Ik maak er kennis met een gemeenschap die er al sinds generaties woont en werkt met de erfenis van ons koloniale verleden. Sinds het vertrek van mijn familie lijkt er niks veranderd. In de rivier draait nog altijd een generator van Geveke die de plantage al 100 jaar van stroom voorziet; in de lokalen achter het hoofdgebouw staat het Nederlandse schoolmeubilair onaangeroerd; op de veranda drinken we koﬃe uit porseleinen kopjes van mijn grootmoeder, net als het kleedje op de salontafel, de asbak met afbeelding van een kasteel, meubels uit de jaren ’30 in het kantoor, de vergeelde landkaart aan de muur... Het is een wereld in klein formaat waar de administrateur over alles beslist en niets wordt gedaan zonder zijn goedkeuring. Agus Legowo, al 29 jaar in dienst van de Chinese eigenaar, is een gentleman die meteen respect afdwingt. Hij vertelt over spook-verschijningen in het gebouw; ook die zijn Nederlands... Hij durft hier ’s nachts niet te zijn en woont daarom bescheiden op 100 m. afstand.

De bewoners kennen het uitgestrekte gebied op hun duimpje, maar de wereld erbuiten nauwelijks. De rubbertappers gaan om 3u. ’s ochtends met zaklamp de berg op om rubber te tappen; voor 45.000 rupiah (2,30 euro) per dag, genoeg voor rijst voor het hele gezin; andere voeding wordt gezocht in de jungle. Soms wordt er een geit geslacht en verdeeld. Wie niet werkt, moet plaatsmaken voor een ander. Wie geen familie heeft, staat op straat in een wereld die hem vreemd is en onbetaalbaar, want de plantage heeft een eigen economie los van de maatschappij.
Achter een van de kampongs ontdek ik een klein mausoleum. Hier ligt een belangrijk iemand, Lora June, temidden van graven van zijn familie. Bewoners komen er samen rond zijn graf. Er wordt gebeden en bloemen uitgestrooid. Ik hoor dat hij goed bevriend was met Jacques Francken, mijn overgrootvader, die de plantage in 1890 stichtte. Lora June kwam als religieus leider in de dorpen langs de rivier om de islam te verspreiden toen hij mijn overgrootvader ontmoette... Onder de gebeden mijmer ik in voice-over over de Max Havelaar waarin Multatuli uitlegt hoe Nederlanders hun macht uitoefenden: niet door zelf de scepter te zwaaien maar door invloedrijke Indonesiërs aan te stellen die samen met de administrateurs een twee-eenheid vormden om de bevolking uit te buiten. Door de inheemse bestuurders 'broers' te noemen konden ze de bevolking onderwerpen. Mijn overgrootvader had, zo te horen, een soortgelijke 'broer' aan Lora June.
Mijn vaders foto's toon ik aan bewoners die hem gekend kunnen hebben. Terwijl ik de mensen met de camera volg, vertellen ze dat hij rond reed in een jeep met een vuurwapen op zak; ze vonden hem moedig en stoer omdat hij altijd adequaat reageerde wanneer er overvallen waren door rampokkers. Op mijn vraag of ze ook zijn vrouw kenden, komt de oude Musapik met een tegenvraag: welke? Dit antwoord laat me niet los: had hij hier soms een maîtresse? Of meer dan één zelfs? Is dit het fenomeen van de njai - net als op plantages in het Amerikaanse Zuiden waar de meester zich vergreep aan vrouwelijk schoon onder de tot slaaf gemaakte vrouwen? Of heeft hij echt van een inlandse gehouden? Meer vragen dringen zich op - in voice over: verklaart dit waarom hij altijd zweeg over hier? Als het inderdaad de mooiste tijd in zijn leven was, moet hij echt van haar gehouden hebben. Had hij dan ook een kind van haar? Verklaart dat waarom hij beter met mijn (Indische) vrouw kon opschieten dan met mij en mijn broers? Ook de afkeer van mijn moeder over de tijd hier worden ineens begrijpelijk. Is zij daarom halsoverkop vertrokken toen zij zwanger werd, terwijl hij pas terugkeerde naar NL toen het hier veel te gevaarlijk werd. Terwijl dit door mijn hoofd spookt, zoek ik tussen de bewoners naar Europese trekken… Stel dat zich onder hen een halfbroer of -zus van mij bevindt, hoe is hij of zij dan behandeld binnen deze gemeenschap, als kind geboren uit een gemengde unie, van gemengd ras? De benarde situatie van Indonesische Nederlanders speelde zich immers af in het niemandsland tussen beide rassen en samenlevingen. En zijn de bewoners bereid om mij te helpen bij mijn zoektocht naar een mogelijke halfbroer of -zus?
Het zijn een aantal ideeën voor de film, gebaseerd op eerder onderzoek op de plantage. Maar we maken een film waarin we ons vooral richten op wat zich op een bepaald moment voor de camera voordoet - en dat is vaak even onvoorspelbaar als het leven zelf. Wat ik uiteindelijk wil bereiken, is om aan de hand van mijn zoektocht naar de ‘geheimen’ van mijn vader te tonen hoe de erfenis van het kolonialisme tot heden in alle facetten doorwerkt op een oude plantage als deze.
Of ik uiteindelijk zal achterhalen of ik al dan niet een halfzus of -broer op Kali Jompo heb of heb gehad, doet in feite niet terzake. Het is als een MacGuﬃn van Alfred Hitchcock..

Amsterdam

Azië

Sander Francken FILM 
https://sanderfranckenfilm.com/

Stichting Vestige 
https://stichtingvestige.nl/

Staccato Films
https://www.staccatofilms.com/

Two Islands Digital 
https://www.2id.asia/

Mokum Filmdistributie
https://mokumfilm.nl/

Het aantal verkochte bioscoopkaartjes, festival selecties, behaalde nominaties en awards, verkoop aan televisie zendgemachtigden in binnen- en buitenland, kijk- en waarderingscijfers en filmrecensies geven aan in hoeverre de documentaire succesvol is. 

Het al dan niet verwerven van een productiebijdrage van het Indonesisch Ministerie van Cultuur & Onderwijs, waar onze coproducent 2ID in Jakarta een beroep op wil doen. Zie: https://insightsindonesia.com/indonesia-film-matchfund-cannes/
Deze regeling kan een bijdrage in de productiekosten opleveren van 50% van de door ons gefinancierde middelen. Maar gebruikelijk in Indonesië is dat een nieuwe president (sinds oktober 2024 is dat Prabowo Subianto) de regelingen van zijn voorganger in de ijskast zet of afschaft. Als dit ook voor het nieuwe matching fund geldt, zal ons financieringstraject erdoor vertraagd worden.

Onderwijs en wetenschap

Maatschappelijke en sociale doelen

Kunst en cultuur

Wie méér wil weten over het kolonialisme in Indië moet vooral kijken op de plantages die voortbestaan. N.a.v. zijn vaders zwijgen over zijn tijd op Kali Jompo ontdekt filmmaker Sander Francken hoe de koloniale erfenis daar alomtegenwoordig is. 

Sommige bewoners van Kali Jompo hebben als kind de Nederlanders op de plantage nog meegemaakt. Ze zullen vanwege hun leeftijd niet lang meer onder ons zijn. Hun verhalen en visie op het lokale bewind van de Nederlanders zullen dan verstommen...

Vrede, justitie en sterke publieke diensten

Geen armoede

Duurzame steden en gemeenschappen

Ongelijkheid verminderen

Mannen

Vrouwen

Jongeren (< 18 jaar)

Overig

DE STILLE KRACHT VAN KALI JOMPO

Religie en levensbeschouwing

Alle doelgroepen

Onderzoek en filmopnames worden gerealiseerd op de koffie- en rubberplantage Kali Jompo, in een bergachtig gebied aan de voet van de Argapuro vulkaan, ruim 400 ha groot, circa 20 km ten noorden van de stad Jember.  
Montage en postproductie worden gerealiseerd in Amsterdam en omgeving. Geluidsafwerking in Utrecht. 

Eerder werk in uiteenlopende stijlen en genres van regisseur / scenarist Sander Francken is vanwege zijn artistieke merites bekroond met meer dan 35 nationale en internationale film- en televisie awards. Dit nieuwe project valt in de categorie creatieve documentaire, waarin hij het koloniale verhaal van zijn familie plaatst naast - of tegenover - de visie van de Indonesiërs die sinds generaties op deze koffie- en rubberplantage wonen en werken.

Niet de zwijgzaamheid van zijn vader maar het werk van Inez Hollander ‘Verstilde Stemmen en Verzwegen Levens’ https://www.bol.com/nl/nl/p/verstilde-stemmen-en-verzwegen-levens/1001004006444842/ was de belangrijkste aanleiding voor deze film. Inez (een nicht van de regisseur) blijft een belangrijk klankbord die zijn bevindingen in een breder kader kan plaatsen. 

Voor velen was het trauma van de chaotisch verlopen dekolonisatie en de bersiap zo erg dat in huiskamers in Nederland het woord Indië niet meer werd uitgesproken. Dit was ook het geval voor Hollanders en Sander Franckens familie. Maar in plaats van het blijven verzwijgen besloten Hollander en Francken deze cyclus te doorbreken en de banden met de voormalige plantage Kali Jompo aan te halen.

Dankzij Inez Hollanders onderzoek weten we dat de Franckens naast het winst maken met hun NV een zekere sociale functie bekleedden: ze zorgden voor werkverschaffing, de agrarische infrastructuur, kennisoverdracht, medische zorg en onderwijs voor hun arbeiders en hun families. De Franckens waren katholiek maar katholieken praatten niet graag over hun geloof (ook omdat, vanaf de beeldenstorm tot de grondwetswijziging van 1840, katholieken hun geloof moesten verbergen, en belijden op zolders en in kelders), maar ze gaven veel geld aan een kerk in Jember. Hun gedrag was echter belangrijker dan hun donaties, waarin altijd weer het Latijnse motto  laboris, non honoris terugkwam.
In diezelfde geest besloot Sander Francken de draad op te pakken waar Hollander die had laten vallen. Het koloniale verhaal was verteld, maar kon hij, in samenwerking met Indonesiërs ter plaatse, een postkoloniaal verhaal verfilmen dat verleden en heden samenbracht in een dialoog om elkaar beter te kunnen begrijpen? Hoe was het leven voor de bewoners van Kali Jompo na de oorlog en hoe is het nu? Wat zijn de lijntjes met het verleden die nog intact zijn? Hoe spelen herinneringen en orale geschiedenis een rol in het bepalen van goede en kwalijke nalatenschappen? En hoe vormen deze nalatenschappen een basis voor de verdere geschiedschrijving, maar ook, en misschien zelfs belangrijker, het helen van opgepot trauma van zowel de Indonesiërs en Nederlanders. 

De Indonesische afhankelijkheid was abrupt en is nog steeds niet door beide partijen in zijn volledigheid verwerkt. Er was nooit een  truth commission zoals die in Zuid-Afrika plaatsvond maar het aantal boeken over onze gedeelde koloniale geschiedenis laat zien dat we er niet over zijn uitgepraat. Eerdere generaties zaten met trauma en zwijgen. Latere generaties hoorden de verhalen lijdzaam aan, als ze überhaupt verteld en herhaald werden, maar de generatie van Hollander en Francken onderzoekt, luistert, schrijft, verfilmt, begrijpt en vergeeft. Er moet gewerkt worden om tot dit eindpunt van heling te komen maar de film volgt een pad van loutering, van een bijna christelijke catharsis die niet alleen de laatste eindjes van Kali Jompo bij elkaar knoopt maar ook plaatsmaakt voor een zuivering van onverwerkt leed aan beide kanten. We hebben dit soort verhalen nodig in een tijd van tribalisme en eenzijdige echo chambers. 

Uw fonds kan een belangrijke rol spelen in deze dialoog van bezinning, vergiffenis en verzoening.