Nederland

Het gaat om bosbeheerstudenten op alle niveau's en bosbeheerders in heel Nederland

Stichting Natuurvolgend Bosbeheer

Jaarverslag St. Natuurvolgendbosbeheer 2024 (1).pdf

statuten St. Natuurvolgend Bosbeheer (1).pdf

Uittreksel KvK 23-4-2025.pdf

Beleidsplan Stichting Natuurvolgend Bosbeheer 2025-27.pdf

Rudy Rabbinge

Jaap Bos

Jaap Kuper

Sjaak de Ligt

Johan Jorritsma

Het doel is:
1. Het bevorderen van het toepassen van bosbeheersystemen waarin flora, fauna en bodem optimaal tot hun recht komen.
2. Het betrekken van de samenleving bij deze bossystemen, te noemen Natuurvolgend Bosbeheer.


De beoogde publicatiedatum is in december 2025 (geen exacte datum bekend op dit moment). Naar verwachting zullen er dan enige maanden zijn waarin er diverse activiteiten zijn in het kader van de publicatie van het boek. 

Aanleiding
Bijna alle bossen in Nederland zijn aangelegd als houtakkers met één doel: hout produceren. Die bossen zijn vlaktegewijs ingericht en worden beheerd om op een geschikt moment zo goed mogelijk hout te kunnen oogsten. Dit leidt tot bossen die eenvormig zijn, saai ogen en arm zijn aan biodiversiteit.
Deze bossen lijken in de verste verte niet meer op bossen waarin de natuurlijke processen het bos vormden. Terwijl het anders kan met hoge waarden voor biodiversiteit, grotere CO2-opslag, variatie en bovenal een hogere economische opbrengst. Door het bos ‘te melken’ in plaats van het iedere x-jaar te slachten. Deze aanpak is al eind vorige eeuw aangetoond in de bossen van Kroondomein Het Loo en wordt daar nog steeds toegepast. 

Onder externe druk hebben veel bosbeheerders niet voor dit pad gekozen. Die druk bestond voornamelijk om derde partijen, financiers e.d. gerust te stellen dat de houtproductie voorop stond. Dat beeld toont een uniform productiebos, en zie je niet af aan een multifunctioneel natuurvolgend bos, terwijl de cijfers anders uitwijzen. 

Dit was in 2018 de aanleiding om Stichting Natuurvolgend Bosbeheer op te richten. Deze organisatie richt zich op het toegankelijk maken van de kennis en de ervaringen op het gebied van natuurvolgend bosbeheer om zo de bosbeheerders, hun opdrachtgevers en de overheden de schellen van de ogen te laten vallen. Er worden publicaties geschreven, excursies en cursussen georganiseerd. 

Bij deze activiteiten komt steeds de vraag terug naar een handboek. Een publicatie waarin de achtergrond en aspecten van natuurvolgend bosbeheer worden belicht en een stappenplan om een bos om te vormen naar een dergelijk systeem, zonder in te boeten op één van de maatschappelijke functies van het bos. 

Deze publicatie kan er nu komen. Daarvoor zoeken we financiering. De opzet en inhoud staan in de bijlage. 

Boek
Het schrijven en produceren van een handboek is tegenwoordig niet meer lonend. Opleidingen en cursisten schaffen enkele boeken aan en vervolgens komt de inhoud on line beschikbaar. Daar zijn wij niet op tegen, want hoe toegankelijker de informatie, hoe breder het gedachtengoed wordt verspreid. Dat betekent wel dat de kosten gedekt moeten worden door andere bronnen. 

Stichting Natuurvolgend Bosbeheer ontvangt haar middelen uit de activiteiten die zij organiseert en adviezen die worden verstrekt. Deze inkomsten dekken de organisatiekosten, maar zijn onvoldoende om ook deze eenmalige publicatie te kunnen bekostigen. 

Daartoe doen wij een beroep op fondsen, bedrijven en particulieren. die een bijdrage kunnen geven in de vorm van een subsidie, sponsoring of donatie. 
 
Het gaat om: 
- Een publicatie, hard cover van circa 120 pagina’s 
- Formaat 17x24 staand
- Full colour
- Papier binnenwerk: MC mat, 115 gram, opdikkend 1.1
- Initieel in het Nederlands, maar digitaal (pdf) ook in het Engels 
- De publicatie wordt gedrukt in een oplage van 500 stuks

Uitgeverij Noordboek verzorgt de druk, marketing, verkoop en distributie op eigen risico.

Kosten voor de redactie, vormgeving en fotografie dienen gedekt te worden uit eigen middelen en aanvullende fondsen. 
Voor de uitwerking worden een externe redacteur, vormgever en fotograaf ingezet. De content is de verantwoordelijkheid van Stichting Natuurvolgend bosbeheer


Begroting:

Kosten:

Tekst en Redactie				€ 15.000
Vormgeving						€   2.500	
Vertaling en correctie		€   2.500	

Totaal							        € 20.000

NB. de schrijfuren van Jaap Kuper zijn vrijwillige uren. 
 


Na de publicatie zal er een periode zijn waarin er diverse activiteiten zijn in het kader van de publicatie van het boek: boekpresentatie, interviews, lezingen.

Partnerorganisaties die zich in het bos bezighouden met vergelijkbare inhoud zijn de Studiekring en de commissie Pro Silva van de Koninklijke Nederlandse Bosbouwvereniging. Zij zijn niet direct betrokken bij de totstandkoming van dit boek. Wel werkt de Stichting bij de realisatie van haar doelen in algemene zin nadrukkelijk samen met deze organisaties.

Daarnaast komt er een leescommissie, bestaande uit externe deskundigen en leken. 

Of de doelen van het project worden gehaald zal blijken uit:
- de verkoopgetallen van het boek
- het aantal downloads 
- de aandacht in de media 
- de toename van beheerders die natuurvolgend bosbeheer gaan toepassen in de praktijk.

Overigens zullen al deze punten doorlopen na afloop van dit project.

Een risico is dat het onvoldoende wordt opgepikt door relevante onderwijsinstellingen. Om dit te voorkomen is er persoonlijk overleg met hoogleraren/docenten aan de Wageningen Universiteit en Hogeschool Van Hall Larenstein in Velp en het IPC-Groene Ruimte in Schaarsbergen.

Milieu natuur en dierenbescherming

- Schrijven van het manuscript
- Maken van bijpassende foto's en illustraties.
- Verzorgen van de vormgeving.
- Vertalen in het Engels en controleren op inhoudelijke vertaling en correct Engels.
- Genereren van publiciteit en media-aandacht

Het schrijfproces van het boek is een langdurig proces; vanaf 1 september komt dit in een afrondende fase, en gaat het publicatietraject starten, inclusief (voorbereiden van) marketing en media-aandacht. 

Leven op het land

Kwaliteit onderwijs

Verantwoorde consumptie en productie

Goede gezondheid en welzijn

Klimaatactie

LHBTIQ+

Studenten

Mannen

Vrouwen

Overig

Schrijven en uitbrengen van een boek over natuurvolgend bosbeheer

Het gaat specifiek om het uitgeven van een boek over natuurvolgend bosbeheer met als doel de biodiversiteit in bossen te versterken, bossen klimaatrobuuster te maken. en er op ecologisch verantwoorde wijze hout uit te oogsten.

De doelgroep omvat bosbeheerstudenten op academisch, hoger en middelbaar beroepsonderwijs, bosbeheerders en in ecologisch bosbeheer geinteresserde leken.

Het is een boek, de verwachting is dat het op diverse plaatsen, door heel Nederland en Vlaanderen, zal landen. In het bijzonder bij onderwijsinstellingen gericht op bos- en natuurbeheer, zowel MBO, HBO als WO. En verder bij boseigenaren en bosbeheerders door het hele land. Net als beleidsmakers en beslissers bij landelijke en regionale overheden en andere organisaties die zich (beleidsmatig) met het bos in Nederland bezighouden. 
Het boek zal als PDF daarnaast in het Engels worden uitgebracht. Daarmee is het boek ook toegankelijk voor studenten en andere geïnteresseerden in landen die ook in een gematigde klimaatzone liggen. 

Akkoord van de uitgever gekregen.

Vormgeving klaar.

Illustraties toegevoegd aan de tekst.

Tekst beoordeeld door professionele derden op wetenschappelijke correctheid en op educatief niveau.

Schrijven van het manuscript klaar.

Afstemming met wetenschappelijke staf van de Wageningen Universiteit gedaan. 

Analyse/inhoudelijke opzet boek klaar.

Veel boseigenaren beheren bossen nog steeds om er vooral hout mee te telen. Bossen zijn echter ook van belang om de natuurlijke biodiversiteit te dragen, koolstof te binden en decor te vormen om mensen te laten recreëren. De laatste drie genoemde functies komen echter weinig tot hun recht als houtteelt de boventoon voert.

Deze traditionele vorm van bos is kaalkappen, dus dat je hele percelen tegelijk kaal kapt. De gevolgen daarvan zijn dat het hele bosecosysteem wordt vernietigd, de biodiversiteit verloren gaat, in de bodem vastgelegde koolstof vervliegt en de schoonheid van het bos verloren gaat. 

Sinds de tachtiger jaren van de vorige eeuw is daarom op Kroondomein Het Loo op de Veluwe het concept 'natuurvolgend bosbeheer' ontwikkeld. Dat concept gaat er vanuit dat:
-  de natuurlijke processen het bos vormen, 
-  er volop ruimte wordt geboden aan de biodiversiteit, 
-  de optimale hoeveelheid koolstof wordt gebonden in bomen en bodem, en 
-  dat het bos zijn eigen schoonheid kan behouden doordat er slechts op ecologisch verantwoorde manier bomen uit het bos worden geoogst.

Op die manier wordt het bosmilieu gehandhaafd, de natuur gespaard en de fauna van bossen een optimaal leefmilieu geboden.


Voor studenten moet de mogelijkheid geboden worden om op een meer ecologisch verantwoorde manier te leren bos te beheren. Daarvoor is studiemateriaal nodig, en dat is op dit moment nog niet beschikbaar. Door toekomstige bosbeheerders dit te leren op het moment dat zij worden gevormd, is de kans veel groter dat zij aan de  slag gaan met ecologisch verantwoord bosbeheer. 

Door natuurvolgend bosbeheer toe te passen, komen alle maatschappelijke functies van het bos optimaal tot hun recht.
Iedereen, elke bezoeker van het bos, heeft er baat bij dat het bos als compleet ecosysteem wordt beheerd en gehandhaafd.
De gehele maatschappij, alle bevolkingsgroepen, hebben er baat bij dat de complete biodiversiteit van bossen wordt beschermd.
De gehele maatschappij heeft er baat bij dat zoveel mogelijk koolstof permanent in bomen en bosbodems wordt vastgelegd.
