Gelderland

Stichting Gelderse Sport Federatie DG

Stichting Gelderse Sport Federatie

De Gelderse Sport Federatie (GSF) versterkt sport en bewegen in Gelderland. Als provinciale sportorganisatie ondersteunt zij gemeenten, verenigingen en partners met advies, projecten en verbinding voor een leven lang met plezier bewegen.

de twee fieldlabs zijn volledig ingericht, sport- en beweegactiviteiten door jongeren uitgevoerd en resultaten gedocumenteerd in blauwdruk en plan van aanpak.

Ruimte voor en door jongeren is een project dat jongeren van 13–18 jaar actief betrekt bij de inrichting en programmering van buitenruimte, met als doel hun mentale gezondheid, veerkracht en sociale verbondenheid te versterken. Jongeren bewegen te weinig en ervaren vaak stress, prestatiedruk en sociale druk. Tegelijkertijd sluiten bestaande speel- en ontmoetingsplekken niet aan bij hun behoeften, waardoor jongeren afhaken.

In twee fieldlabs doorlopen jongeren samen met gemeenten, jongerenwerk en buurtsportcoaches een co-creatieproces. Ze analyseren hun leefwereld, ontwerpen en verbeteren de buitenruimte en ontwikkelen zelf sport- en beweegactiviteiten die ontspanning, ontmoeting en plezier stimuleren. Door hen eigenaarschap te geven over de plekken en activiteiten, vergroten we niet alleen hun fysieke activiteit, maar ook hun zelfvertrouwen, sociale verbondenheid en mentale veerkracht.

Het project legt een duurzame basis door resultaten te documenteren in een blauwdruk en plan van aanpak, zodat andere gemeenten in Gelderland jongeren structureel kunnen betrekken bij hun buitenruimtebeleid. Provincie Gelderland co financiert en ondersteunt opschaling en borging, terwijl het Nationaal Fonds voor de Sport bijdraagt aan begeleiding van jongerenparticipatie, ontwikkeling van sport- en beweegactiviteiten met nadruk op mentale gezondheid, monitoring van effecten en kennisdeling. Dankzij deze subsidie kan het project expliciet de focus leggen op het versterken van zelfvertrouwen, veerkracht en sociale verbondenheid van jongeren.

Door sport, co-creatie en mentale gezondheid te combineren, biedt Ruimte voor en door jongeren een schaalbare aanpak om jongeren actief, betrokken en mentaal veerkrachtig te maken in hun eigen leefomgeving. Het project levert daarnaast kennis en ervaringen op die gebruikt kunnen worden voor opschaling en structurele inbedding in beleid rondom jeugd, sport, buitenruimte en mentale gezondheid.

Evaluatie en financiële verantwoording afgerond, zodat de resultaten geborgd zijn en opschaling naar andere Gelderse gemeenten kan plaatsvinden.

Het project Ruimte voor en door jongeren wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met diverse partners om de doelstellingen op het gebied van mentale gezondheid, sport en jongerenparticipatie te realiseren.

1. Gemeenten 
De gemeenten zijn medeopdrachtgever en verantwoordelijk voor het faciliteren van de fysieke buitenruimte, middelen en lokale beleidskaders. Ze leveren inhoudelijke input over bestaande beleidslijnen en zorgen voor borging van het project binnen gemeentelijk jeugd- en sportbeleid. Gemeenten dragen ook bij aan lokale communicatie en participatie van jongeren en hun omgeving.

2. Gelderse Sportfederatie (GSF)
GSF voert het project op provinciaal niveau uit en verzorgt projectleiding, procesbegeleiding, monitoring en evaluatie. GSF waarborgt dat de methodiek van co-creatie en focus op mentale gezondheid wordt gevolgd, en koppelt de fieldlabs aan regionale kennisnetwerken.

3. Jongerenwerk en buurtsportcoaches
Deze partners verbinden het project met jongeren in de praktijk. Ze begeleiden de co-creatie sessies, ondersteunen jongeren bij het ontwikkelen van programmering en activiteiten, en zorgen voor veilige en inclusieve deelname. Ze fungeren als brug tussen jongeren en gemeente, en dragen bij aan het vergroten van sociale verbinding.

4. Onderwijs en zorgpartners
Scholen en welzijnsorganisaties worden betrokken om jongeren te bereiken die extra ondersteuning kunnen gebruiken en om mentale gezondheid te monitoren. Ze leveren expertise over leer- en ontwikkelingsprocessen en helpen bij het koppelen van sport- en beweegactiviteiten aan bredere ontwikkeldoelen.

5. Provincie Gelderland
De provincie cofinanciert het project, faciliteert kennisdeling tussen gemeenten en fieldlabs, en ondersteunt opschaling en borging in andere gemeenten. Provincie en GSF werken samen aan het vastleggen van de blauwdruk en plan van aanpak voor duurzaam vervolgbeleid.

6. Jongeren zelf
Jongeren zijn medeontwerpers en programmamakers. Hun betrokkenheid is cruciaal voor het succes: ze analyseren behoeften, ontwikkelen activiteiten, voeren ze uit en evalueren het effect op mentale gezondheid en sociale verbondenheid.

Door deze samenwerking ontstaat een sterke verbinding tussen beleidsmakers, uitvoerders en jongeren zelf. Dit waarborgt dat het project effectief, duurzaam en opschaalbaar is en dat jongeren actief, betrokken en mentaal veerkrachtig worden.

Meten van projectdoelen:

Vragenlijsten en enquêtes: Jongeren vullen vooraf en na afloop vragenlijsten in over hun welbevinden, zelfvertrouwen, stressniveau en sociale verbondenheid.

Deelname en betrokkenheid: Registratie van aantal deelnemende jongeren, aanwezigheid bij co-creatie sessies en deelname aan sport- en beweegactiviteiten.

Gebruik van buitenruimte: Observaties en tellingen van het gebruik van aangepaste plekken door jongeren, inclusief frequentie en soorten activiteiten.

Kwalitatieve interviews: Gesprekken met jongeren, gemeenten, buurtsportcoaches en jongerenwerk om effecten op mentale gezondheid, eigenaarschap en sociale verbinding te evalueren.

Documentatie en kennisdeling: Blauwdruk en plan van aanpak bevatten reflecties en lessen uit de fieldlabs, waarmee de opschaalbaarheid en duurzaamheid van de aanpak kan worden beoordeeld.

Belangrijkste risico’s en knelpunten:

Beperkte deelname van jongeren: Het kan lastig zijn om voldoende jongeren te werven en te betrekken bij co-creatie. Aanpak: samenwerken met scholen, jongerenwerk en buurtsportcoaches om jongeren actief te benaderen.

Mismatch tussen wensen jongeren en beschikbare buitenruimte: Niet alle ideeën zijn fysiek of financieel haalbaar. Oplossing: vroegtijdige inventarisatie van mogelijkheden, co-creatie met gemeente en ontwerpers en flexibiliteit.

Planning en capaciteit partners: Gemeenten, jongerenwerk/buurtsportcoaches en GSF moeten tijdig inzetbaar zijn. Oplossing: duidelijke afspraken over rollen, taken en deadlines, en regelmatige afstemming.

Onvoldoende focus op mentale gezondheid: Zonder gerichte inzet kan dit onderdeel te weinig aandacht krijgen. Aanpak: NFS-subsidie specifiek inzetten op begeleiding, sport- en beweegactiviteiten en monitoring van mentale effecten.

Opschaling en borging: Ervaren en resultaten worden mogelijk niet breed gedeeld. Oplossing: expliciete ontwikkeling van blauwdruk, handleiding en plan van aanpak voor andere gemeenten.

Onvoorziene externe omstandigheden: Bijvoorbeeld slecht weer of veranderingen in gemeentelijk beleid. Aanpak: flexibiliteit in planning en alternatieve binnen activiteiten.

Zorg en gezondheid

Maatschappelijke en sociale doelen

Sport en recreatie

Ruimte voor en door jongeren betrekt jongeren (13–18 jaar) actief bij de inrichting en programmering van buitenruimte om hun mentale gezondheid, veerkracht en sociale verbondenheid via sport en beweging te versterken.

projectstart voor voorbereiding, samenstellen projectgroep, werving van jongeren en eerste co-creatie sessies. Hiermee wordt de basis gelegd voor een gestructureerde uitvoering van de fieldlabs.

Goede gezondheid en welzijn

Ongelijkheid verminderen

Jongeren (< 18 jaar)

Ruimte voor en door jongeren – Sport voor mentale gezondheid

Alle doelgroepen

Gemeenten (indicatief): Lingewaard en Wageningen
Het project wordt uitgevoerd in twee Gelderse gemeenten. Op dit moment vinden gesprekken plaats met de gemeenten om de definitieve deelname en locaties vast te leggen. Om mee te kunnen doen, dienen gemeenten te voldoen aan een aantal voorwaarden:

* Actieve partners: de gemeente is bereid samen te werken met o.a. GSF, jongerenwerk en buurtsportcoaches en draagt actief bij aan projectuitvoering en co-creatie.
* Budget en middelen: de gemeente kan bijdragen aan de fysieke aanpassing van buitenruimte en stelt daarvoor middelen beschikbaar.
* Focus op mentale gezondheid: de gemeente erkent het belang van mentale gezondheid bij jongeren en ondersteunt projecten die hieraan bijdragen, inclusief sport- en beweegactiviteiten.
* Jongerenparticipatie: de gemeente faciliteert jongerenparticipatie, ondersteunt het eigenaarschap van jongeren over de buitenruimte en staat open voor co-creatieprocessen.
* Beleidskader: deelname sluit aan bij lokaal jeugd-, sport- en welzijnsbeleid, zodat resultaten duurzaam geborgd kunnen worden.

Het project combineert sport en bewegen met het versterken van mentale gezondheid en sociale vaardigheden bij jongeren. Door hen actief te betrekken bij het ontwerp, de inrichting en de programmering van de buitenruimte, ontstaat niet alleen een positieve impact op hun welzijn, maar ook een duurzame participatieve aanpak die in andere gemeenten kan worden opgeschaald.

De focus ligt op jongeren van 13–18 jaar, met extra aandacht voor jongeren die mentale druk ervaren, zoals stress, faalangst of sociale isolatie. Deze doelgroep is voor ons van belang omdat zij vaak minder deelnemen aan sport- en beweegactiviteiten en baat hebben bij mogelijkheden om zelf invloed uit te oefenen op hun leefomgeving. Door hen actief te betrekken bij de inrichting en programmering van de buitenruimte, versterken we hun mentale gezondheid, zelfvertrouwen en sociale vaardigheden, en creëren we een duurzame participatieve aanpak die opschaalbaar is naar andere gemeenten.