Nederland

Natura Artis Magistra

jaarverslag-artis-2023.pdf

02-09-2024 - Uittreksel Artis 41199694.pdf

Oprichtingsakte Stichting tot instandhouding NAM.pdf

Stichting tot Instandhouding van de Diergaarde van het Koninklijk Zoölogisch Genootschap Natura Artis Magistra

De Stichting heeft de Instandhouding van de Diergaarde van Natura ARTIS Magistra, de educatie van haar bezoekers op het gebied van al het leven om ons heen en natuurbehoud in de breedste zin, en het onderhoud van haar (Rijks)monumenten als doel.

Amsterdam

Onderwijs en wetenschap

Kunst en cultuur

Milieu natuur en dierenbescherming

ARTIS is in 2021 begonnen met de restauratie van het Aquarium. Vanaf begin dit jaar ligt de focus op de educatieve en kunstzinnige inhoud van het Aquarium. Met dit project willen we de belangen en bedreigingen van de oceaan inzichtelijk maken.

Leven op het land

Leven in het water

Klimaatactie

Dieren

Alle doelgroepen

ARTIS Aquarium - Oceaan als thermostaat van de aarde

ARTIS is in 2021 begonnen met de restauratie van het Aquarium. Vanaf begin dit jaar ligt de focus op de educatieve en kunstzinnige inhoud van het Aquarium. Met dit project willen we de belangen en bedreigingen van rivieren inzichtelijk maken.

ARTIS Aquarium - Drinkbare Rivieren: De Rijn

Water is schaars en van levensbelang. Mensen gebruiken meer dan nodig, wat natuur en ecosystemen bedreigt. De vraag “Van wie is water?” roept discussies op over eigendom, rechtvaardigheid en of water niet simpelweg van zichzelf is.

Goede gezondheid en welzijn

Van wie is het Water?

De opening van Het Nieuwe Aquarium staat gepland in het voorjaar 2026.

Natura Artis Magistra, in de volksmond ARTIS, kent als een van ’s werelds oudste dierentuinen een lange en rijke geschiedenis. Sinds haar oprichting in 1838 is het dé plek waar natuur en cultuur samenkomen. Het ARTIS-Aquarium sloot begin 2021 haar deuren voor een grootschalige en broodnodige restauratie van het monumentale pand uit 1882. Inmiddels is de restauratie van het gebouw afgerond en ligt de focus op de vernieuwing van de inhoud en daarmee de transformatie naar Het Nieuwe Aquarium. Het Nieuwe Aquarium is dé plek om bezoekers bewust te maken van het belang van water en het leven erin. Op een unieke wijze nemen we bezoekers mee in urgente thema’s die spelen rondom water en aquatisch leven, zowel in de wereld als in hun eigen omgeving.

Uniek aan het ARTIS-Aquarium is het Lloyd-waterfiltersysteem. Met zijn metselwerk en buizenlabyrint voorziet dit systeem al ruim 140 jaar lang het hele Aquarium van natuurlijk gefilterd water, wat zoet- en zoutwaterleven mogelijk maakt in de aquaria. Het Lloyd-waterfiltersysteem zal nog steeds deel uit maken van het life support systeem van Het Nieuwe Aquarium, hetzij in aangepaste vorm naar de eisen en behoeften van deze tijd. Het unieke industriële erfgoed blijft behouden en zal straks onderdeel worden van de bezoekerservaring door direct zicht op het kelderreservoir en een tekening van ‘het gebouw als machine’ van Jan Rothuizen.

Met deze tekening slaan we een brug tussen erfgoed en cultuur, zodat we op creatieve en educatieve wijze inzicht geven in de werking van het gebouw na de restauratie. 

Na de opening zullen er nog enkele maanden nodig zijn om de financiële balans op te maken en definitieve rapportages te kunnen delen.

In de afgelopen jaren is een team bezig geweest met het bedenken en vormgeven van het concept voor Het Nieuwe Aquarium. Het interne team (Harrie Knol, Marjolein Drenth - conceptontwerp; Michelle Achlatis, Wessel Broekhuis, Judith de Bruijn, Anne van Dijk, Alexandra Hensens, Abel Hemmelder, Maggie Hudspith, Chiara de Jong, Jelmer Wijnstroom - content research; Alex Huiberse - aquatische collectie) bezit de kennis en expertise om de invulling van het Aquarium de impact te geven die het onderwerp 'water' nodig heeft.

Het interne team heeft niet iedere expertise rondom water en aquatisch leven in huis, dus is er gesproken met meer dan 50 experts en organisaties die op deelonderwerpen hun input hebben gegeven. Daarbij gaat het onder andere over de universiteiten van Leiden, Wageningen en Groningen; overheidsorganisaties zoals het NIOZ, het KNMI en Waternet; verschillende natuur-/waterbeschermingsorganisaties zoals Urban Reef en Rainforest Alliance; aquaria over de hele wereld zoals Aquatis (Lausanne) en Aquarium La Rochelle; en experts en kunstenaars zoals natuurkundige Helen Czerski, visser Hendrik Kramer, filmmaker Arthur Bruin, ecoloog Evanne Nowak en wetenschapscommunicator dr. Neele Meyer.

Deze informatie wordt door het projectteam weer doorvertaald naar Jan Rothuizen die op basis hiervan de tekening zal maken.

ARTIS-breed wordt er onderzoek gedaan naar de ervaring van de bezoekers. Het bezoek aan het Aquarium is daar een onderdeel van.
Na een ARTIS-bezoek ontvangt de bezoeker (waarvan het e-mailadres bekend is) een aftermail met een vragenlijst. Hierin wordt gemeten in hoeverre een bezoek aan ARTIS de denkwijze van de bezoeker veranderd heeft en hoe deze informatie tot hen gekomen is. Dit gaat ook voor het Aquarium gebeuren. Daarmee meten we de impact van het bezoek en de eerste veranderingen die de bezoeker doormaakt.

Vooralsnog ligt de planning van het gehele Aquarium op schema en ook voor het specifieke onderdeel, de tekening van Jan Rothuizen, voorzien we geen problemen. Het contact met de kunstenaar is goed en hopelijk kan hij snel aan de slag met de initiële tekening. Het installeren van de tekening op de wand van het Aquarium zou nog voor uitdagingen kunnen zorgen, maar door de ervaring van het projectteam en de kunstenaar kunnen we hier van tevoren al een alternatieven voor bedenken, zodat de tekening in volle glorie bij de opening van Het Nieuwe Aquarium te zien zal zijn.

Uniek aan Het Nieuwe Aquarium in ARTIS is het Lloyd-waterfiltersysteem. Dit unieke erfgoed zal straks onderdeel worden van de bezoekerservaring door een tekening van ‘het gebouw als machine’ van Jan Rothuizen.

Industrie, innovatie en infrastructuur

Verantwoorde consumptie en productie

Schoon water en sanitair

Kinderen (<12 jaar)

Huishoudens onder lage-inkomensgrens

Studenten

Mannen

Vrouwen

Jongeren (< 18 jaar)

Mensen met een beperking

Het gebouw als machine - Jan Rothuizen

Partnerschap om doelstellingen te bereiken

Duurzame steden en gemeenschappen

Het doel is om de bezoeker de complexiteit van het antwoord op de vraag “Van wie is Water?” te doen inzien.  
Daarbij hoort allereerst het verhaal over de schaarsheid van water en de watervoetprint, waarbij virtueel water een belangrijk concept is. Wij mensen gebruiken ontzettend veel water, veel meer dan we in de basis nodig hebben. Al het leven op aarde heeft water nodig en heeft er dus recht op, maar door menselijke activiteiten komt het steeds vaker voor dat er voor de natuur geen water meer overblijft. Een oplossing hiervoor kan liggen in Rechten voor de Natuur, een beweging die wereldwijd sterk in opkomst is en pleit dat water van zichzelf is, en niet iets is dat mensen zich kunnen toe-eigenen. Alle verschillende (menselijke) belangen omtrent water zorgen voor een hoop spanningen en dus conflicten. Denk daarbij aan de grootverbruikers landbouw en industrie maar ook aan ‘wateroorlogen’ door de jaren heen. De waarde van water is niet uit te drukken; je kunt wel een prijskaartje hangen aan een fles water of water uit de kraan, maar bijvoorbeeld de esthetische waarde is niet exact te bepalen. 
Daarbij komt ook de vraag kijken hoe het zit met eigendom van water: kan iemand eigenlijk wel eigenaar zijn van water? De vraag “Van wie is Water?” heeft geen simpel antwoord. Maar het is een belangrijke vraag om te stellen, omdat hij direct raakt aan de manier waarop we onze maatschappij hebben ingericht en vele andere vragen oproept, zoals “Is water niet gewoon van zichzelf?” en “Wat geeft de landbouw en industrie het recht om grote watervoorraden te verbruiken?”. Het antwoord dat wij kiezen op de vraag “Van wie is water?” is van levensbelang voor complete ecosystemen en het levensonderhoud van miljarden mensen. Daarom is het heel belangrijk dat we bezoekers bewust maken van het feit dat we een keuze hebben in de manier waarop we die vraag beantwoorden, en dus de manier waarop we onze maatschappij inrichten.

ARTIS is voor iedereen. Het Nieuwe Aquarium is voor iedereen. In Het Nieuwe Aquarium verwachten wij de volgende doelgroepen te mogen ontvangen:

- Kinderen, ouders en grootouders (dagbezoekers of leden).
ARTIS ontvangt gemiddeld zo’n 1,4 miljoen bezoekers op jaarbasis. De bezoekers aan ARTIS-Park ervaren het gehele park en alle dieren, planten, monumenten en kunst die het park rijk is. Vanaf de opening in 2026 is ook Het Nieuwe Aquarium weer onderdeel van een bezoek aan het ARTIS-Park. Voor veel bezoekers is dit een jarenlang gemis geweest en wordt er met enthousiasme uitgekeken naar een bezoek aan Het Nieuwe Aquarium.

- Scholieren en studenten.
Van basisschool tot universiteit, ARTIS biedt programma’s aan voor schoolklassen uit het basis- en voortgezet onderwijs. Studenten uit het hoger onderwijs zijn van harte welkom om deel te nemen aan verschillende (onderzoeks)trajecten en stages.

- Professionals en wetenschappers.
Het gaat hierbij om onderzoekers die geïnteresseerd zijn in het aquatisch leven, water en de natuur in het algemeen. Ook denken we hierbij aan bedrijven die op deze vlakken bezig zijn of partners die inhoudelijk betrokken zijn bij de inhoud van Het Nieuwe Aquarium.

- Nederlands en internationaal.
Dat ARTIS voor iedereen is uit zich mede in de mogelijkheid voor internationale bezoekers om op dezelfde manier van ARTIS te genieten als nationale bezoekers. Dit doet ARTIS door zowel in het Nederlands als in het Engels naar bezoekers te communiceren. De mogelijkheid wordt onderzocht om in het Duits naar bezoekers te communiceren.

Naast deze groepen (reguliere) ARTIS-bezoekers, verwachten we ook een aantal doelgroepen die specifiek voor Het Nieuwe Aquarium naar ARTIS komen. Zij zullen Het Nieuwe Aquarium en haar inhoud als hoofddoel van een bezoek maken. Het gaat hierbij om de volgende doelgroepen:

- Aquariumfans en hobbyisten.
Nu eindelijk het Aquarium na al die jaren weer open is, zijn er genoeg fans van aquatisch leven die de kans zullen aangrijpen om Het Nieuwe Aquarium te bezoeken.

- Kunstenaars en liefhebbers.
Het verhaal van het Aquarium niet enkel verteld via de tentoonstelling en de collectie maar ook via kunst. Door een grote naam als Olafur Eliasson aan het Aquarium te verbinden, wordt hier een nieuwe doelgroep op aangeboord.